Handgemaakte Whiskeykist

Een handgemaakte Whiskeykist, ingelegd met Meranti en Beuken en met een initiaal “MK”in de bodem.

Robiniahout vind ik prachtig vanwege de tekening, structuur en geur. Een tijd geleden heb ik de hand kunnen leggen op een partij oude Robinia balken. Deze hadden van 1970 tot 1995 dienst gedaan als beschoeiing van Friese waterlopen. Een houthandel had ze al jaren buiten liggen. De buitenkant was aangetast en prachtig verweerd; dit hout had al een tweede leven achter de rug. Ik besloot om dit mooie hout een derde leven te geven: ik zou het gaan verwerken tot handgemaakte gebruiksvoorwerpen. Het doorleefde karakter van het hout kan daarin prachtig tot uiting komen. Dit kistje is weer heel anders dan mijn vorige exemplaar.

Handgemaakte Whiskykist van Robinia voor een verzamelaar

Een whiskey verzamelaar, Marcel, legde in december 2015 contact met mij via de mail. Hij wilde een handgemaakte Whiskeykist om een mooie fles goed in te kunnen laten uitkomen. Hij was bij het zoeken daarnaar op mijn website terecht gekomen, bij de Eiken Whiskykist met houten banden er omheen. Maar zoiets wilde hij niet……… het moest een veel soberder buitenkant hebben en aan de binnenkant zou zijn initiaal moeten komen. We hebben toen samen een schetsontwerp gemaakt; dat was een leuk proces. Het kistje moet het “aged” karakter van de whiskey ondersteunen, dus het oude verweerde Robinia als basis gebruiken past daar prachtig bij. Ik heb een proefstukje met verschillende houtsoorten gemaakt om Marcel te laten kiezen welk hout hij waar wil en om de maten en verhoudingen daarvan te bepalen. Dit resulteerde in het definitieve ontwerp voor de handgemaakte whiskeykist. Op basis hiervan kon ik aan de slag.

Ingelegd met stroken Meranti en Beuken en initiaal

Vanuit een ruwe Robina balk heb ik een stuk glad geschaafd en daar de plankjes voor de kist van gemaakt. Het hele kistje komt uit één en dezelfde balk, dat kun je aan het nerfpatroon duidelijk zien. Bij het handmatig schaven moest ik goed opletten welke kant de nerf heen gaat in verband met kans op het “uitbreken” van vezels.
Ik heb ervoor gekozen om alle paneeltjes eerst “te groot” te maken en ieder paneel vast te schroeven op een “futselplank”, die weer vastgeklemd zat op mijn werkbank. Deze futselplanken dienden dus als basis waarop ik het werkstuk, het paneel, naar believen kon vastschroeven voor bewerking met beitel, frees, schaaf en schuurpapier. Deze werkwijze bleek erg handig, vooral omdat ik zo makkelijk de planken met paneeltjes kon wisselen op mijn werkbank tijdens de diverse bewerkingsstadia.

Zelfgemaakt hulpgereedschap: freesgeleiding

Om exact evenwijdige sleuven te kunnen frezen voor de inleg met Meranti en Beuken strips heb ik voor mijn bovenfrees een geleidingsgereedschap gemaakt van Robinia. Dit hulpstuk loopt langs het werkstuk via een oude Metabo-zaagrail en de bovenfrees kan in dwars- en hoogterichting worden verplaatst. Dwarsverplaatsing dient om de positie van de sleuf af te kunnen stellen en hoogte instelling om planken van diverse dikte te kunnen frezen. Een bijgevoegd filmpje toont het gebruik van het handgemaakte geleidingsgereedschap.

Op ieder paneel ben ik begonnen met een dwarse sleuf op een referentiediepte, zodat ik daar vanuit eenvoudig de lengtesleuven kon beginnen. Voor de breedteverdeling van de sleuven heb ik een mal gemaakt, aangezien ieder paneel exact dezelfde verdeling moest hebben om later de “strepen tekening” door te kunnen laten lopen. Dat geldt ook voor kleine Beuken dwarsstrips. Om het contrast te vergroten loopt de nerfrichting hiervan haaks op de rest. De Beuken strips lopen van de bodem door in de zijkant en verschillen in lengte en plaatsing: aan de bovenkant korter en dichter bij de rand dan aan de onderkant.

Na het frezen heb ik de ronde uiteinden van de sleuven recht uitgestoken en het geheel met een kleine handrouter nagelopen. Alle strips heb ik eerst iets te dik gezaagd en toen per stuk op maat geschaafd voor de desbetreffende sleuf. Alle strips zijn ook iets te hoog gehouden, om ze na montage met een klein blokschaafje glad te kunnen schaven met de ondergrond, cq. het paneel. Ik mocht hierbij de ondergrond niet te raken met het schaafmes !

Aanbrengen Initiaal

De mooiste klus was het maken en plaatsen van het initiaal “MK”. Eerst heb ik een een papieren proefversie gemaakt en die als mal gebruikt voor de Beuken versie. Van het Initiaal loopt de nerf parallel aan de rest om ervoor te zorgen dat de letters niet te dominant worden. De plaatsing van het initiaal is bewust uit het midden. Samen met de Beuken dwarsstrips wordt zo de vorm van de whiskeyfles, die er inkomt mooier geaccentueerd.
Het initiaal is minutieus op maat gestoken met een steekbeitel. De uitsparing voor het initiaal in de bodem van de kist idem: een monnikenkarwei. De stripjes Meranti met schuine kant zijn daarna pasgemaakt op een schuurmachientje en geplaatst. Het kleinste stukje naast de “K” heb ik wel 3 keer over moeten doen om de hoekjes goed te krijgen.
Wat een heerlijk voldaan gevoel toen alle stukjes op hun plek lagen ! Zo is de handgemaakte whiskeykist helemaal af!

Montage en deksel

Nadat alle paneeltjes in de Danish Oil zijn gezet, heb ik ze pas gemaakt op elkaar. Ze hebben een rabatverbinding, waarbij het “streeppatroon” mooi moest doorlopen. Dat is lastig als je ergens nog een klein randje van af moet halen om het perfect te laten passen. Ik heb stukje bij beetje geschaafd en ben steeds blijven passen en meten; dat was de beste remedie.

Tot slot mocht nog het deksel gemaakt worden. Er zitten een kleinere en een grotere Beuken dwarsstrip aan de buitenkant. Deze zijn groter maar wel in verhouding met de Beuken binnenstrips. Hierdoor krijg je bij het zien van de sobere buitenkant al een “hint” dat het er aan de binnenkant wat onstuimiger aan toe gaat …..
Het geheel is daarna nog een keer in de olie en de handgemaakte Whiskeeykist was klaar.

Blij

Marcel is erg blij met dit resultaat uit oude beschoeiing. Hij heeft het hele proces stapsgewijs gevolgd en becommentarieerd aan de hand van foto’s en verhaaltjes van de status. Daar hebben we samen veel aan gehad. Toen hij de kist kwam ophalen en als presentje whiskey meenam, bleek nog eens hoe hij er samen met mij naar had toegeleefd. De handgemaakte Whiskeykist is nu in gebruik bij whiskey sampling, smaakvol !.
Een weetje: de term Whiskey met een “e” erin komt niet uit Schotland, maar bijvoorbeeld uit Ierland.

Peter van Tienhoven