Bij het opruimen van de tuin kwam ik een oud hakblok tegen voor het kloven van aanmaakhoutjes voor de vuurkorf. De bijlsnedes zaten er nog in: best hard kopshout dus, dat door het maandenlang staan in het natte gras wat zwart was geworden aan de uiteinden. Er zaten duidelijke sporen van houtworm en schimmel in. Eerst maar eens goed laten drogen in de kelder …. om er dan een fruitschaal van te maken.
Schimmel als decoratie
Een mooi blok om mijn eerste schaal van te maken dacht ik. Het blok heb ik ingespannen door eerst een 10mm gat erin te boren en het daarmee op een speciale, daarvoor bestemde, schroef te draaien die in de klauwkop is bevestigd. Eerst de buitenkant cylindrisch gedraaid en toen met een ijldraaiguts met een fluitvormig uiteinde (zie foto) de buitenronding gemaakt. Ook heb ik er een voetje aangemaakt, waarvan ik het centrum iets heb ingenomen, zodat de schaal altijd vlak op de rand van het voetje staat en niet staat te wiebelen. Deze tip heb ik van Martin Adomat; hij liet het me op een houtdraaibeurs in Bad Fallingbostel zien. Het voetje dient ook om de fruitschaal goed te kunnen vastzetten in de klauwkop voor het uithollen.
Op filmpjes op het internet leek het een kwestie van zorgvuldig met je scherpe “flute” houtdraaibeitel de platte kant schil voor schil van buiten naar binnen “uitlepelen”. Toch liep ik direct vast: ik kreeg de beitel gewoon niet goed in het hout en kon daardoor de snijbeweging naar binnen niet maken; hij ketste steeds af en veroorzaakte daardoor een ribbelstructuur aan de buitenkant van het hout in plaats van een (gladde) snede. Ook na zorgvuldig slijpen van de beitel ging het nog steeds niet erg goed.
Ik heb toen met een forstnerboor, bevestigd in de losse kop (“tailstock”) van de draaibank, een 19mm gat van 8cm diep in het centrum van het ronddraaiende blok geboord, zodat ik van daaruit met een schraapbeitel naar binnen kon snijden. Laagje voor laagje heb ik zo afgepeld. Ik heb de beitelsnijhoek iets verkleind, zodat ik er een mooie lange dunne houtkrul mee kon snijden; eigenlijk werkte ik zo met een soort kruising tussen een snijder en een schraper; dit bleek erg handig te werken ! (zie filmpje). De S-vormige beitelsteun van Sorby kwam nu goed van pas.
Uiteindelijk is het een leuke fruitschaal geworden. Duidelijk zijn “mergplekken” te zien: kleine donkere vlekjes. o.a. veroorzaakt door insekten. Aan de houtstructuur en kleur te zien is het Elzenhout. Om hem voor etenswaren te kunnen gebruiken heb ik hem 2 keer in speciaal daarvoor geschikte olie op parafinebasis gezet. De houtnerf wordt hierdoor mooi afgedicht tegen het intrekken van fruitvocht.
Peter van Tienhoven